کد مطلب:32116 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا سحر و طلسم و دعاي خير يا شر تأثير دارند؟ اين كه ميگويند جن و شيطان را بر آدم مسخّر ميكنند، درست است؟ چگونه ميتوان از آنها دفع شر نمود؟

بعضي گمان ميكنند طلسم و سحر جز خرافات هستند و وجود خارجي ندارند. اين در حالي از ميان فرقههاي مسلمان تنها معتزله سحرا را داراي حقيقت نميدانند و آن را سراسر تخيل محض ميشمارند، زيرا معتقدند كه اگر براي سحر حقيقت قائل شويم، به نوعي در كار معجزه خلل وارد شده و زباني به كفر گشودهايم. اما جمهور مفسران با استناد به ظواهر قرآن آن را امري حقيقي ميدانند و بين معجزه و سحر تفاوت قائل ميشوند، دانشنامه قرآن كريم، بهاءالدين خرمشاهي، ج 2، ذيل عنوان سحر نيز ر. ك به: تفسير نمونه، ج 1، ص 367 به بعد.

است كه كلمه سحر بيش از پنجاه بار در معاني گوناگون و دانش (دانش، دروغ چشم بندي، جادوي مؤثر، ديوانگي، رويگرداني از حق) در قرآن كريم به كار رفته كه يكي از معاني آن سحر مؤثري است كه آيه 102 بقره آن را تأييد ميكند: واتّبعوا ما تتلوا الشياطين علي ملك سليمان و ما كفر سليمان ولكن الشياطين كفروا. يعلّمون الناس السحر و ما اُنزل علي الملكين ببابل هاروت و ماروت و ما يعلّمان من أحد حتي يقولا انما نحن فتنة فلا تكفر فيتعلمون منهما ما يفرّقون به بين المرء و زوجه و ما هم بضارّين به من أحد الا باذن الله و يتعلمون ما يضرهم و لا ينفعهم... در اين آيه تصريح شده كه مردم از شياطين سحر ميآموختند و يكي از موارد سحر چيزهايي بود كه ميان زن و شوهر جدايي ميانداخت. با اين بيان معلوم ميشود كه در تأثير سحر و طلسمات نميتوان شك كرد.

اما اين بدان معنا نيست كه هركس كتابي قديمي در دست گرفت و ريش بلند و عباي درشت و كلاهي بر سر گذاشت و چيزي روي كاغذ نوشته، ميتواند سحر كند يا طلسمي كارآمد بنويسد. چنان كه از قرآن برميآيد. سحر و جادو معجزه نيست، بلكه يك نوع علم است كه همه ميتوانند فرا بگيرند و مخصوص دانشمندان يا طبقه خاصي نيست وگرنه تعبير ناس در آيه نميآيد، به شرط اين كه اين علم از فرد آگاه فراگرفته شود.

نوعي ديگر از سحر، سحر تخييلي است، به اين معنا كه ساحر با تصرف در قوه بينايي يا شنوايي چيزهايي را در نظر آنان جلوه ميدهد. مثلاً ريسمان را به شكل مار جلوه ميدهد؛ كاري كه جادوگران فرعون در برابر حضرت موسي (ع) انجام دادند.

در مناطق مختلف كشور عدهاي از اين راه به كسب درآمد ميپردازند و مردم سادهدل آنها را باور ميكنند، در حالي كه نويسنده سحر و طلسم و جادو، اولين و ابتداييترين آگاهي را درباره نگارش اين چيزها نداشته و مثلاً با خودكار معمولي به نوشتن جادو پرداخته است.

در مورد قسمت دوم نامه شما كه به تحضير و تسخير جن اشاره دارد، بايد بگوييم اصل مسئله قابل ترديد نيست و اين هم در زمره علوم غريبه است، ولي باز در مورد اين كه چه كسي اين توانايي و آگاهي را دارد، بايد شك كرد.

در مورد نحوه رهايي از شرّ آنها سؤال كردهايد. اتفاقاً در ادعيه ما بخشي با نام عوذات وجود دارد. عوذات به معناي پناهگاهها يا به تعبيري طلسمات خير است كه انسان را از آفاق و بليات دور نگه ميدارد. عوذات دفع حيوانات وحشي يا سمي مثل شير و مار و عقرب و...، تعويذات مربوط به دفع شر شياطين و شرّ چشم زخم و دفع حسود و دشمن، عوذات مربوط به دُزد يا براي حفظ مال يا گم نشدن آن و... مقداري از اين ادعيه در كتاب شريف مفاتيح الجنان آمده است كه ميتوانيد به آنها رجوع كنيد.

اگر قصد و اميد به تأثير خوانده شود، به خواست خداوند ميتوانند مؤثر واقع شوند.